Từ ngàn xưa, các sư kê đại tài không chỉ chọn gà bằng hình thể, cân nặng hay cựa bén, mà còn bằng thần tướng và tâm linh khí.
Người ta nói:

“Tướng giả, hình dã;
Thần giả, khí dã;
Mà chỉ có tâm mới thấy được thần.”

I. Mở đầu – Khi mắt người chưa đủ để nhìn ra Thần Kê

Tức là – người luyện gà bằng tâm sẽ thấy được khí đạo của linh kê, điều mà mắt thường không bao giờ nhận ra.
Theo daga79 thì đây chính là bí pháp “Đạo Nhãn Kê Sư” – cảnh giới chỉ những bậc đạt “thần minh thông khí” mới hiểu được.

---

II. Linh tướng chiến kê – Khi hình hài mang dấu khí mệnh

Một chiến kê có thể oai vệ, lông mượt, cựa sắc, nhưng nếu thần tướng không hợp, sớm muộn cũng bại dưới gà có linh khí cao hơn.
Các cổ thư Kê Kinh Toàn Thư chép lại 12 loại linh tướng quý hiếm, trong đó chỉ 3 loại được xem là “Thánh Tướng” – xuất hiện mỗi trăm năm.

1. Long Tướng – Tượng trưng uy quyền

• Mào dài cong như sừng, mắt sáng tựa sao mai.

• Khi gáy, âm vang ba hồi như rồng ngẩng đầu.

• Đặc điểm: khi gặp địch không lùi, thường áp sát và tấn công liên hoàn.

Kê hành “Long Tướng” tượng trưng cho Hỏa khí thuần dương, thắng nhờ uy lực và tinh thần bách chiến.

2. Phượng Tướng – Hòa hợp âm dương

• Cổ dài, đuôi cong, dáng như múa.

• Khi di chuyển, từng bước nhẹ mà có khí.

• Thường không ra đòn sớm, chờ đối phương lộ sơ hở rồi mới ra chiêu chí mạng.

Phượng kê mang hành Mộc – tượng trưng cho sinh khí và trí tuệ.

3. Kỳ Lân Tướng – Thiện chiến mà từ bi

• Mắt sáng nhưng hiền, lông pha bốn màu, mỏ tròn không quá sắc.

• Ra đòn chỉ khi bị ép, nhưng một cú là hạ.

Đây là tướng cực hiếm, biểu tượng của hòa khí, hợp cho kê đạo thuần thiện.

Ngoài ra, còn có Hổ Tướng, Xà Tướng, Hạc Tướng, Quy Tướng, Ưng Tướng, Sư Tử Tướng… mỗi loại ứng với một hành khác nhau, tạo nên Đạo Tướng Thập Nhị Linh Kê – nền tảng cho hệ thống chọn kê trong cổ phái Nam Việt.

---

III. Đạo Nhãn – Cặp mắt nhìn xuyên linh khí

Đạo Nhãn không phải là đôi mắt thật, mà là tâm nhãn – khả năng cảm nhận khí lưu chuyển trong thân kê.

Người có Đạo Nhãn có thể nhìn thấy:

1. Khí trắng quanh đầu – biểu hiện trí và phản ứng.

2. Khí đỏ quanh ngực – biểu tượng của dũng và sức mạnh.

3. Khí đen quanh chân – biểu thị sự bền, trụ và khả năng chịu đòn.

4. Khí lam quanh cánh – linh hoạt, thích hợp chiến đấu tốc độ.

5. Khí vàng quanh lưng – biểu tượng cho uy linh và thắng vận.

Các sư kê miền Thất Sơn còn dùng phương pháp “Quan Kê Ẩn Khí”, luyện mắt dưới ánh trăng để thấy khí luân lưu của từng chiến kê.

Khi đã đạt đến cảnh giới “Nhãn thông khí – tâm hợp đạo”, người chọn gà không cần sờ, chỉ liếc qua là biết mệnh, đòn, thậm chí thời vận thắng bại.

---

IV. Đạo Tâm – Luyện Người Trước Khi Luyện Kê

Một con gà có thể là thần kê, nhưng nếu người nuôi tâm chưa tịnh, khí chưa thuận, thì “linh kê cũng hóa phàm kê”.

Do đó, Kinh Kê Diễn Nghĩa nhấn mạnh Đạo Tâm Tam Tụ – ba phẩm chất bắt buộc của sư kê đại đạo:

“Tâm bất tịnh, gà bất linh.
Tâm thuận đạo, gà hóa thần.”

Các sư kê cao nhân thường thiền định trước mỗi trận, hít ba hơi sâu, niệm bài chú cổ:
“Khí hợp thiên địa, kê minh như phong.”
– để đồng bộ khí đạo giữa người và gà.

---

V. Pháp Kê Tâm Ấn – Bí truyền khơi thần linh chiến

Trong “Kinh Kê Thần Pháp” có nói đến Tâm Ấn Kê Đạo, tức là sư kê truyền ý niệm vào chiến kê thông qua nội lực tâm linh.

Cách thức luyện tập:

1. Mỗi sáng, khi kê vừa gáy đầu tiên, người chủ đứng đối diện, đặt tay lên đầu kê.

2. Nhắm mắt, hít sâu ba lần, tưởng tượng năng lượng trắng chảy từ tim mình qua tay sang gà.

3. Lặp lại liên tục 21 ngày để tạo “ấn tâm liên khí”.

Khi đạt cảnh giới, chỉ cần sư kê nghĩ “đá” – kê sẽ ra đòn mạnh; nghĩ “né” – kê sẽ chuyển hướng tự nhiên.

Bí pháp này được gọi là “Kê Linh Đồng Tâm”, chỉ truyền cho đệ tử đạt cảnh giới “Tâm Không – Ý Tĩnh”.

---

VI. Kê Tướng Biến – Khi Linh Khí Thay Hình Thể

Cổ thư còn ghi chép nhiều trường hợp thần kê biến tướng khi đạt cực khí:

• Gà lông đỏ hóa ánh kim, tượng trưng khí hỏa thăng.

• Gà đen chuyển lam khi linh khí hợp thủy.

• Có con khi đá xong, mắt hóa sáng như gương, được gọi là “Kê Phản Quang”.

Các sư kê miền Trung gọi đó là “Thần Kê Giác Linh” – giai đoạn cuối cùng trước khi linh hồn gà trở về “Kê giới”, nơi những chiến kê bách thắng hội tụ.

Người đạt đạo có thể cảm nhận linh hồn gà về báo mộng, chỉ dạy chiến pháp mới.
Do đó, nhiều bản Kinh Kê Diễn Nghĩa sau này được ghi lại từ mộng thư của sư kê cổ nhân.

---

VII. Bí thuật quan tướng – Đọc vận mệnh từ hình thể

Khi nhìn chiến kê, sư kê chân truyền không chỉ xem màu lông hay cựa, mà xem “thiên – địa – nhân tam hợp tướng”.

Khi các yếu tố này cộng hưởng cùng linh khí hành mệnh, chiến kê sẽ đạt Tướng Hợp Thiên – Mệnh Hợp Địa – Linh Hợp Nhân – gọi là “Tam Hợp Kê Đạo”.

---

VIII. Linh Kê Bá Đạo – Khi gà trở thành pháp khí sống

Các bậc thầy cổ nói:

“Khi gà đạt đạo, nó không còn là thú vật – mà là pháp khí của trời.”

Linh kê bách thắng thường có những biểu hiện khác thường:

• Gáy đúng giờ khí sinh (giờ Mão hoặc Dậu).

• Không ăn ngày trước trận, chỉ uống nước.

• Khi bước vào trường, tự động dựng lông, mắt phát sáng.

Các nhà huyền học cho rằng, đây là biểu hiện khí thiên địa tụ linh, giúp gà khai mở “Đạo Mạch Kê Thần”.

---

IX. Kết luận – Khi người và gà cùng nhập đạo

Kinh Kê Diễn Nghĩa đến hồi này không còn là sách dạy đá gà, mà là kinh điển về sự hợp nhất giữa con người và sinh linh.
Kê không chỉ là con vật chiến đấu – mà là tấm gương phản chiếu đạo tâm người nuôi.

“Dưỡng kê như dưỡng tâm.
Đá gà như đối đạo.”
– Kinh Kê Diễn Nghĩa, Hồi XVI.

Người đạt đạo không cần thắng – vì khi hiểu được linh tướng, mọi trận đều trở thành phép tu hành, mọi chiến kê đều là người bạn đồng hành trên đường giác ngộ.