Trong các thư tịch cổ về chiến kê, người xưa không nói nhiều đến thắng thua, cũng không luận trực tiếp về đòn thế. Họ nói đến một thứ sâu hơn: sinh lực. Thứ lực vô hình quyết định vì sao có con gà càng đánh càng mạnh, có con vừa nhập trận đã suy, có con thắng liền nhiều hồ nhưng đột nhiên “đứt vận”.
Thiên này không bàn về giống, cũng không bàn về lối đá. Thiên này luận Luật Vận Hành Sinh Lực – nền tảng sâu nhất để hiểu vì sao một chiến kê có thể bước qua sinh – suy – thịnh – bại mà vẫn giữ được mệnh kê.
Sinh lực không phải thể lực
Theo choidaga79 thì người mới chơi thường nhầm sinh lực với sức bền. Người có kinh nghiệm hơn thì nhầm sinh lực với gan lỳ. Nhưng trong Kinh Kê cổ, sinh lực là một khái niệm hoàn toàn khác.
Sinh lực là tổng hòa của khí – huyết – thần – nhịp vận, tồn tại như một dòng chảy, không đứng yên, không cố định. Nó không nằm ở chân, cũng không nằm ở cổ. Nó vận hành theo chu kỳ.
Một con gà có thể lực mạnh nhưng sinh lực nghịch vận thì vẫn gãy. Ngược lại, có con nhìn ngoài không quá xuất sắc, nhưng sinh lực thuận thời, thuận thế, thì càng đánh càng mở lực.
Chu kỳ sinh lực của chiến kê
Sinh lực không vận hành tuyến tính. Nó vận hành theo chu kỳ khép kín, tương tự vòng luân chuyển của thời tiết và khí hậu.
Chu kỳ này gồm bốn trạng thái chính:
-
Khởi sinh: sinh lực mới hình thành, gà chưa bung hết khả năng
-
Khai lực: sinh lực bắt đầu lan tỏa, phản ứng nhanh, đòn có lực
-
Cực thịnh: sinh lực đạt đỉnh, ra đòn không cần tính
-
Hồi suy: sinh lực rút về, nếu không biết dưỡng sẽ gãy mệnh kê
Người nuôi gà sai lầm lớn nhất là ép gà đánh khi sinh lực đang hồi suy, tưởng rằng gà “đang sung”. Thực chất đó là lúc sinh lực đã vượt đỉnh và đang rơi.
Luật vận hành sinh lực theo thời
Trong Kinh Kê cổ có câu:
“Gà không sợ đòn mạnh, chỉ sợ đánh sai thời.”
Thời ở đây không chỉ là ngày giờ. Thời là nhịp vận nội tại của chính chiến kê.
Có con sinh lực mạnh về sáng, có con mạnh về chiều. Có con vào trận càng lâu càng lên, có con phải kết thúc nhanh. Đó không phải tính cách, mà là đồ hình sinh lực của từng con gà.
Luật vận hành sinh lực gồm ba yếu tố không tách rời:
-
Thời điểm xuất lực
-
Khoảng nghỉ giữa các lần va chạm
-
Nhịp hồi khí sau mỗi hồ
Chỉ cần phá vỡ một yếu tố, sinh lực sẽ loạn.
Ngũ hành động và sinh lực chiến kê
Sinh lực không đứng yên ở một hành cố định. Nó luân chuyển qua Ngũ Hành, nhưng không theo sơ đồ tĩnh, mà theo hành động thực tế trong trận.
-
Khi gà chủ động áp sát → sinh lực mang tính Hỏa
-
Khi gà giữ thế, chịu đòn → sinh lực chuyển Thổ
-
Khi gà phản đòn chính xác → sinh lực hiện Kim
-
Khi gà né, lách, rút lực → sinh lực sang Thủy
-
Khi gà đổi nhịp, thay lối đánh → sinh lực vận Mộc
Chiến kê mạnh không phải vì thuộc hành nào, mà vì biết chuyển hành đúng lúc. Gà yếu không phải vì hành khắc, mà vì bị kẹt trong một hành quá lâu.
Dấu hiệu sinh lực bị nghẽn
Người có mắt kê lâu năm không nhìn đòn, mà nhìn sinh lực.
Một số dấu hiệu sinh lực nghẽn:
-
Gà vẫn ra đòn nhưng đòn không có hậu lực
-
Đứng trận nhưng ánh mắt rỗng
-
Sau mỗi hồ, hồi lực chậm bất thường
-
Gặp đòn nhẹ nhưng phản ứng quá mạnh (sinh lực rối)
Đây là lúc không nên tiếp tục ép đánh, dù gà chưa thua. Cưỡng sinh lực là con đường nhanh nhất làm gãy mệnh kê.
Dưỡng sinh lực – không phải nuôi lực
Dưỡng sinh lực khác hoàn toàn với việc nuôi thể trạng.
Nuôi thể trạng là tăng.
Dưỡng sinh lực là giữ nhịp.
Ba nguyên tắc dưỡng sinh lực trong Kinh Kê:
-
Không làm đứt chu kỳ nghỉ tự nhiên
-
Không thay đổi môi trường đột ngột khi gà đang hồi lực
-
Không thử đòn khi sinh lực chưa khép vòng
Người nuôi gà giỏi là người biết khi nào không làm gì.
Sinh lực và mệnh kê
Mỗi chiến kê sinh ra đều có mệnh sinh lực riêng. Có con hợp đánh trường, có con hợp đánh đoản. Có con chỉ lên đúng một mùa, có con giữ lực nhiều năm.
Cưỡng mệnh là ép gà vượt quá chu kỳ sinh lực tự nhiên. Điều này có thể thắng một trận, nhưng sẽ mất cả đời kê.
Kinh Kê cổ không dạy cách thắng nhiều, mà dạy cách giữ được kê thần.
Luật nghịch sinh – thuận sinh
Không phải lúc nào sinh lực mạnh cũng tốt. Có những trận, thắng nằm ở nghịch sinh.
-
Khi đối phương đang Hỏa thịnh → không đối Hỏa, mà rút Thủy
-
Khi đối phương ép Kim → không cứng Kim, mà xoay Thổ
-
Khi đối phương giữ thế → không phá, mà chờ Mộc sinh biến
Chiến kê cao thủ là chiến kê đánh bằng nhịp sinh lực, không đánh bằng sức.
Lời kết của thiên Kinh Kê này
Kẻ mới chơi hỏi: “Gà này đá hay không?”
Người có nghề hỏi: “Sinh lực con này đang ở đâu?”
Luật Vận Hành Sinh Lực không nằm trong sách thuốc, cũng không nằm trong công thức om bóp. Nó nằm trong sự quan sát lâu dài và hiểu chu kỳ sống của chiến kê.
Ai hiểu được sinh lực, người đó không cần ép gà.
Ai giữ được sinh lực, người đó giữ được kê thần.