Trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam, Kinh Kê được coi là cẩm nang bất hủ dành cho người chơi gà chọi. Nếu những phần trước đã đi sâu vào cách nhận biết linh kê, huấn luyện chiến kê và chiến thuật ra sới, thì phần này tập trung vào hai yếu tố không kém phần quan trọng: chọn ngày xuất chiến và dưỡng gà sau trận.
Đây là những bí quyết được coi là “hậu trường”, daga79 cho biết ít khi được ghi chép mà chỉ truyền khẩu giữa các tay chơi lão luyện. Người nào nắm được sẽ không chỉ giúp gà đạt phong độ đỉnh cao trước trận, mà còn kéo dài tuổi thọ chiến đấu và phục hồi nhanh sau những cuộc đụng độ khốc liệt.
1. Chọn ngày xuất chiến theo Kinh Kê
Theo Kinh Kê, gà cũng như con người, có ngày hợp và ngày khắc. Việc chọn ngày xuất chiến được ví như “chọn thiên thời”, giúp gà ra trận với tinh thần hăng hái, tránh những rủi ro ngoài ý muốn.
1.1. Âm dương ngũ hành trong chọn ngày
-
Ngày hợp mệnh gà: Mỗi chiến kê có màu lông tương ứng với ngũ hành (xích kê – hành Hỏa, ô kê – hành Thủy, hoàng kê – hành Thổ, xám kê – hành Mộc, bạch kê – hành Kim). Xuất trận vào ngày tương sinh sẽ giúp gà tăng uy lực.
-
Ngày khắc mệnh gà: Nếu chọn sai ngày, đá gà dễ mất lửa, ra đòn chậm hoặc thậm chí thua khi chưa phát huy hết bản năng.
Ví dụ:
-
Gà ô (hành Thủy) hợp ngày Tý, Hợi – đại diện cho Thủy, hoặc ngày Thân, Dậu – đại diện cho Kim.
-
Gà xích (hành Hỏa) hợp ngày Ngọ, Tỵ – tượng trưng cho Hỏa, hoặc ngày Mão, Dần – thuộc Mộc sinh Hỏa.
1.2. Quan sát thời tiết và thiên tượng
Kinh Kê nhấn mạnh:
-
Ngày nắng ráo: thích hợp cho gà thiên về tốc độ và đá cánh.
-
Ngày âm u, mưa gió: hợp cho gà lì đòn, thiên về sức bền.
-
Ngày nhiều gió: không nên cho gà yếu thể lực ra trận vì dễ hụt hơi.
1.3. Tránh ngày “xung sát”
Theo quan niệm dân gian, có những ngày “hắc đạo” hoặc ngày trùng tang không nên cho gà ra trận. Kinh Kê khuyên người nuôi phải kết hợp cả phong thủy, tử vi và kinh nghiệm thực tế để hạn chế rủi ro.
2. Chuẩn bị trước ngày ra sới
Không chỉ chọn ngày, việc chuẩn bị cho gà trước trận đấu cũng được Kinh Kê ghi lại rất chi tiết.
2.1. Chế độ ăn uống đặc biệt
-
Trước trận 3 ngày: tăng cường thóc đã ngâm, rang cho gà dễ tiêu hóa, giúp cơ bắp săn chắc.
-
Trước trận 1 ngày: bổ sung mồi tươi như lươn con, thịt bò hoặc tôm tép, để gà hăng máu và dẻo dai.
-
Ngày ra trận: chỉ cho ăn ít, chủ yếu là thóc khô và một chút nước, tránh gà đầy bụng, chậm phản xạ.
2.2. Làm nước và vần hơi
Người chơi gà có bí quyết “làm nước” riêng: lau sạch mình gà, xoa bóp bằng rượu thuốc, nghệ, gừng để làm ấm cơ thể và tăng sự dẻo dai. Đồng thời, tập cho gà chạy bộ trong chuồng xoay hoặc vần hơi nhẹ để lấy lại nhịp thở, sẵn sàng cho trận chiến.
3. Bí quyết dưỡng gà sau trận
Nếu trước trận quan trọng một, thì sau trận lại quan trọng mười. Bởi lẽ, một chiến kê dẫu thắng hay thua đều hao tổn sức lực, thậm chí chấn thương. Kinh Kê có những phương pháp dưỡng gà đặc biệt để giữ cho gà “chiến bách trận”.
3.1. Sơ cứu vết thương
-
Dùng rượu nghệ để rửa sạch vết thương, sát trùng.
-
Dùng lá thuốc nam (lá ngải cứu, trầu không, trà xanh) để đắp lên vết bầm tím, giảm đau và tan máu bầm.
-
Nếu gà bị rách da, cần khâu hoặc băng bó bằng chỉ gai để nhanh liền.
3.2. Phục hồi thể lực
-
Cho gà nghỉ ngơi trong chuồng sạch, thoáng.
-
Nấu nước lá chè xanh cho gà tắm, vừa làm sạch vừa chống viêm.
-
Bổ sung thức ăn giàu dinh dưỡng: thịt nạc, trứng gà, thóc rang vàng.
3.3. Dưỡng tâm – giữ tinh thần gà
Kinh Kê cho rằng gà cũng có “tinh thần chiến đấu”. Sau những trận thua, gà dễ mất lửa. Người nuôi phải vuốt ve, chăm sóc, cho tập dần với những bài vần nhẹ để gà lấy lại sự tự tin.
4. Những sai lầm thường gặp
Dù Kinh Kê đã ghi rõ, nhưng nhiều người mới chơi vẫn mắc lỗi:
-
Cho gà ăn no trước trận → gà nặng bụng, mất linh hoạt.
-
Không chọn ngày hợp mệnh → gà đá hụt, mất phong độ.
-
Bỏ qua dưỡng hậu chiến → gà xuống sức nhanh, dễ bị loại sớm.
5. Giá trị hiện đại của Kinh Kê
Ngày nay, nhiều người cho rằng chọn ngày hay dưỡng gà chỉ mang tính truyền thống. Tuy nhiên, thực tế khoa học hiện đại cũng chứng minh:
-
Chọn ngày nắng ráo hay mưa gió ảnh hưởng trực tiếp đến sinh lý và phong độ của gà.
-
Chế độ dinh dưỡng – nghỉ ngơi quyết định khả năng phục hồi và tuổi thọ của chiến kê.
Do đó, Kinh Kê không chỉ mang tính tâm linh mà còn là kinh nghiệm thực tế được đúc kết qua hàng trăm năm.
6. Lời kết
Phần 5 của Kinh Kê Diễn Nghĩa cho chúng ta thấy rằng, để một chiến kê bất khả chiến bại, ngoài kỹ thuật huấn luyện và chiến thuật ra sới, thì chọn ngày xuất trận và dưỡng hậu chiến cũng vô cùng quan trọng.
Người chơi gà chân chính không chỉ xem đó là một thú vui, mà còn là một nghệ thuật, đòi hỏi sự kiên nhẫn, tinh tế và cái tâm với con gà. Chính nhờ những bí truyền ấy mà Kinh Kê vẫn sống mãi trong lòng người yêu gà đá, trở thành di sản quý báu của văn hóa Việt Nam.